Transformacja cyfrowa przyspiesza, a wraz z nią zmiany na rynku pracy. Mówimy o zawodach przyszłości, ale to dzisiaj już widać największy popyt na umiejętności związane z technologią, robotyzacją, analizą danych i sztuczną inteligencją. Jednocześnie na znaczeniu zyskują kompetencje miękkie, bo tych (póki co) nie zastąpi żadna maszyna.

Przyszłość jest dzisiaj – to powiedzenie doskonale obrazuje zmiany, jakie zachodzą obecnie na rynku pracy. Postępująca transformacja cyfrowa wymusza na organizacjach strategiczne zmiany modelu zarządzania, a co za tym idzie, digitalizację procesów, które to z kolei wymagają nowych kompetencji. Dla pracowników oznacza to jedno – konieczność szybkiego uczenia i elastyczności, czyli kompetencji, które są niezbędne, aby nadążyć za zmianami. W innym wypadku to nie technologia i sztuczna inteligencja będą dla nich zagrożeniem, a brak umiejętności korzystania z nich.

5 najważniejszych kompetencji przyszłości, które warto zdobyć już dzisiaj.

Kompetencje digitalowe

Od tego wszystko się zaczyna. Jak pisaliśmy w ostatnim artykule o transformacji cyfrowej, dzisiaj kluczowa jest umiejętność korzystania z narzędzi i rozwiązań cyfrowych i chyba nie będzie nadużyciem powiedzenie, że już niemal w każdej branży. Obecnie trudno wyobrazić sobie wykonywanie codziennych zadań służbowych bez użycia komunikatorów, aplikacji i narzędzi online, które nie tylko umożliwiają nam cyfrową wymianę informacji, ale dostarczają gotowe rozwiązania poprawiające efektywność pracy. Do kompetencji digitalowych zalicza się również umiejętność tworzenia treści cyfrowych, programowania, a także znajomość zagadnień związanych z cyberbezpieczeństwem.

Zapotrzebowanie na kompetencje cyfrowe oznacza tak samo dla pracowników, jak dla pracodawców, konieczność uczenia się i otwartości na nowe technologie. Ale szkolenie w tym zakresie to praca do wykonania po obu stronach. Dla pracodawców oferowanie wsparcia w zdobywaniu nowej wiedzy to ważny element employer brandingu, który buduje zaangażowanie menedżerów i podnosi poziom satysfakcji z pracy. Tworzenie możliwości rozwoju to także jeden z top trendów, jakim jest budowanie inkluzywnego miejsca pracy.

Zwinność

To umiejętność odmieniana ostatnio przez wszystkie przypadki. Zwinność wywodzi się z metodologii Agile i oznacza zdolność do szybkiego adaptowania w zmieniającym się otoczeniu. Według tej filozofii od planu ważniejsze jest działanie i reagowanie na zmieniające się otoczenie biznesowe. Rosnące zapotrzebowanie na „zwinność” wywołało ciekawe zjawisko na rynku pracy, bowiem organizacje rozpoczęły poszukiwania zarówno menedżerów posiadających umiejętność elastycznego zarządzania projektami, jak i samych ekspertów od Agile.

AI

O sztucznej inteligencji już dawno przestaliśmy myśleć w kategoriach science fiction. Widzimy jak faktycznie wkracza w nasze życie przynosząc nam realne rozwiązania, które jeszcze kilka lat temu trudno byłoby nam sobie wyobrazić. Z drugiej strony przynosi obawy, że sztuczna inteligencja zabierze nam pracę. Jednak AI wciąż wymaga czynnika ludzkiego. Potrzebni są specjaliści, którzy sztuczną inteligencję zaprogramują i będą dalej rozwijać oraz menedżerowie, którzy odpowiadają za jej wykorzystanie w organizacji dla poprawy efektywności biznesowej, jak również cały szereg pracowników, którzy w codziennej pracy korzystają z usprawnień, jakie oferuje AI. Wbrew obawom wielu, to nie sztuczna inteligencja jest największym zagrożeniem dla pracowników, ale brak umiejętności korzystania z jej osiągnięć.

Analityka

Zarówno digitalizacja procesów, jak i zwinne zarządzanie nimi dzięki AI wymaga umiejętności analitycznych. Unifikacja rozwiązań IT sprawia, że analiza danych staje się dzisiaj ważniejsza od samego programowania. Do efektywnego (zwinnego) poruszania się po świecie Big Data potrzebne jest coś więcej – analityczne myślenie, znajomość zagadnień matematycznych i podstaw statystyki, wizualizacja danych, a także storytelling, który przełoży dane na przekonujące szefów czy klientów historie.

Kompetencje miękkie

Autorzy raportu „Workplace Learning Trends” firmy UDEMY wskazują, że 3 najważniejsze umiejętności biznesowe w 2023 roku dotyczą zdolności komunikacyjnych, zarządzania projektami i przywództwa. Jakie płyną z tego wnioski? Ten zestaw kompetencji wskazuje, że coraz mocniej zaciera się granica między twardymi umiejętnościami operacyjnymi i tymi miękkimi, interpersonalnymi. Okazuje się, że te drugie, przez lata niedoceniane czy wręcz marginalizowane, dzisiaj są kluczem do skutecznej pracy zespołowej oraz efektywnego łączenia technologii i twardej wiedzy z potencjałem poszczególnych członków zespołu.

Postępująca digitalizacja chociaż wciąż budzi obawy, wymaga działania. Pracowników i pracodawców łączy wspólny cel – dostosować organizację i jej zasoby do nowej rzeczywistości. To szansa na obu stron na rozwój nowych kompetencji i odkrywanie swojego potencjału, które pozwolą zbudować przewagi nad konkurentami w przyszłości. A to wymaga zwinności już dzisiaj.

Transformacja cyfrowa przyspiesza i wymaga strategicznych zmian w biznesie na wielu poziomach. Jednak wciąż wiele firm nie jest na nią gotowa, chociaż to sposób na optymalizację, która niesie za sobą oszczędności i przyczynia się do rozwoju organizacji. Co więcej, jest nieunikniona.

Samo bycie online to za mało. Jak wynika z  badania KPMG, przeprowadzonego w partnerstwie z Microsoft, 51% firm w Polsce dostrzega duże znaczenie transformacji cyfrowej w ich organizacjach, ale jednocześnie większość nie planuje zwiększać nakładów na ten cel, ani zatrudniać specjalistów w tym zakresie w ciągu najbliższych miesięcy. Okres pandemii, a potem wojny przywołuje pytanie – czy można było się przygotować? W wielu przypadkach pewnie tak, ale zmiana jest tym, czego jako ludzie nie chcemy, więc postępowała znacznie wolnej. Do czasu.

Transformacja wymaga przedefiniowania strategii, zmiany procesów biznesowych, sposobu pracy, stworzenia nowych kanałów interakcji z odbiorcami i nauczenia korzystania z nich. Zapytaliśmy ekspertów z branży consultingowej i farmaceutycznej o trzy najważniejsze obszary transformacji w biznesie.

Transformacja stylu zarządzania

Zacznijmy od roli menedżera. Praca w trybie zdalnym i hybrydowym spowodowała większą akceptację dla pracy transgranicznej. To oznacza większe przyzwolenie na internacjonalizację pracy, a co za tym idzie, pojawienie się w zespołach różnych kultur i stylów pracy. Potrzebne są więc odpowiednie kompetencje z zakresu zarządzania zespołami, a nade wszystko projektami – jak w metodologii Agile, gdzie nacisk kładzie się na samoorganizację, elastyczność w podejściu do zmian i szybką adaptację. W tym układzie prezes przestaje pełnić funkcję cara, a zaczyna pojawiać się np. jako członek zespołu projektowego, niekoniecznie jako lider.

Wdrożenie strategii transformacji to długofalowy projekt, dlatego kluczowe staje się zaangażowanie uczestników procesu. Ważne jest, aby czuli się zmotywowali i widzieli wspólny cel, ale jednocześnie byli gotowi na to, że on również może ulec pewnym modyfikacjom w trakcie trwania procesu. Implementacja zmian nie przechodzi fazy testów, ale przy wsparciu nowych technologii, bazuje na zaawansowanych danych, które dostarczają bieżących monitów i pozwalają na natychmiastową reakcję.

Digitalizacja kończy z filozofią step by step i wymusza konieczność zaakceptowania pracy w zmiennych warunkach. Menedżerowie muszą wykazywać się zwinnością, a do tego niezbędny jest stały dostęp do wiedzy. Dlatego firmy chętniej decydują się na wdrażanie gotowych systemów i rozwiązań chmurowych, zamiast tworzyć własne. To znacząco przyspiesza proces ich implementacji i ogranicza problemy z dostępnością poszczególnych elementów i specjalistów (pamiętając wielotygodniowe opóźnienia z okresu Covid-19), ale i niesie za sobą zmiany dotyczące kluczowych kompetencji. Już dzisiaj widać, że bardziej niż programistów, będziemy potrzebować analityków i skutecznych menedżerów zarządzających zmianą.

Multidyscyplinarne podejście otwiera również firmy na specjalistów spoza branży. Skoro znamy zasady funkcjonowania i narzędzia, to transfer do innego sektora przestaje być problemem. To nowa perspektywa, choć nie we wszystkich przypadkach możliwa. Przykładem jest farmacja, która – jak mówią eksperci – wciąż pozostaje w zamkniętym kręgu osób, które mają odpowiedni „feeling” i znają specyfikę branży healthcare.

Transformacja modeli biznesowych

Kiedyś to było proste. Weźmy na przykład handlowca, który wyposażony był w jeden system monitorujący sprzedaż. Teraz w swoim telefonie ma aplikacje z zaawansowanymi algorytmami, które powiedzą, gdzie pójść na spotkanie, jak poprowadzić rozmowę, którą nierzadko może swobodnie odbyć zdalnie, aby dojść do celu. Technologia wyposażyła nas w wiedzę, która znacząco poprawia efektywność pracy, a pandemia otworzyła na spotkania on-line. Wyobraźmy sobie, że zamiast jednej wizyty stacjonarnej można przeprowadzić nawet kilka wirtualnych. Wizyty w gabinetach lekarskich, podobnie jak nauczanie w szkołach, choć miały już przygotowany grunt pod względem technologicznym, potrzebowały przełomu, aby mogły zostać zaakceptowane przez ludzi.

We wspomnianej branży healthcare otworzyły się zupełnie nowe możliwości w zakresie leczenia. Pacjent on-line może być dzisiaj monitorowany z domu. Stan zdrowia kontrolowany jest przez lekarza zdalnie za pośrednictwem aplikacji, czy rozszerzonej rzeczywistości VR, a porady udzielane w formie instrukcji video. To może ograniczyć liczbę hospitalizowanych, rozwiązać problem dostępności lekarzy, czy długich terminów oczekiwania na wizytę lekarską.

Rozwiązania chmurowe, nauczanie maszynowe czy sztuczna inteligencja przenoszą nas do zupełnie nowej digitalowej rzeczywistości, którą dopiero poznajemy. To początek drogi, bo jak podkreślają eksperci, branża healthcare nie jest przygotowana pod względem legislacyjnym. Obecne regulacje prawne nie uwzględniają transformacji cyfrowej, a przecież nowe technologie to m.in. nowe formy reklamy, jak konferencje z live-streamingiem czy webinary on-line.

Transformacja dostępu do wiedzy

Digitalizacja spowodowała odejście od tradycyjnego podziału na nadawcę i odbiorcę. Mając dostęp do narzędzi, wszyscy stajemy się uczestnikami, którzy mogą tworzyć i wymieniać się wiedzą. Każdy z nas może być jednocześnie nadawcą i odbiorcą, czyli tzw. content-ownerem. To również sposób na zwiększenie zaangażowania uczestników tej wymiany wiedzy. Jako twórca stajemy się współodpowiedzialni za content i powodzenie projektu, znacznie bardziej niż gdy jedynie konsumujemy treść. Współtworzenie tej bazy wiedzy zwiększa jej szansę na wybicie się z poziomu łatwych do zdobycia, ogólnych informacji. Nagroda jest bezcenna – to czas i uwaga kluczowych uczestników. Aby ją zdobyć trzeba powrócić  do źródła, do istoty trwających zmian i poszukiwania odpowiedzi na pytanie WHY? Po co organizacji nowe technologie? Czemu mają służyć te zmiany? Do tego potrzebna jest wizja, a do tej stworzenia menedżerowie, który rozumieją WHY.

Zmian, które następują w wyniku digitalizacji, nie da się przeczekać. Czynniki zewnętrzne takie jak wojna, czy pandemia, pokazały, że normalność, do której byliśmy przyzwyczajeni, już nie wróci. I pozostaje jedynie przytaknąć twórcom raportu KPMG, że cyfryzacja będzie przyspieszać i przetrwają ją wyłącznie te firmy, które w technologiach cyfrowych będą postrzegały przede wszystkim szansę, a nie tylko zagrożenie.

To praca dla odważnych – można z całą pewnością powiedzieć o zawodzie marketera. Dotyczy to zarówno sposobu myślenia o marketingu, jego roli w realizacji strategii biznesowej, ale i życiowego podejścia, bo czasy dla tej branży są bardzo wymagające. Jednak gra jest warta świeczki, bo zbudowanie silnej i rozpoznawalnej marki jeszcze nigdy nie miało takiego wpływu na świadomość i decyzje zakupowe klientów.

Nowy rok, nowe postanowienia i nowe wyzwania. Czy 2023 rok może zaskoczyć marketera, dla którego praca w zmiennym i niezwykle dynamicznym otoczeniu to codzienność? Czy nowy rok przyniesie nowe trendy, czy będzie kontynuacją już obranych kierunków?

Niezależnie od daty w kalendarzu praca marketera była i jest pełna kontrastów. Kreatywność i humanistyczny polot w tworzeniu przekazu łączy się ze ścisłymi umiejętnościami analitycznymi. Ciekawość i pokusa podążania nowymi ścieżkami, które wytycza technologia i różnorodność formatów, zderza się z zachowawczym podejściem do konsekwentnego wdrażania przyjętej już strategii. Jak połączyć odwagę w wychodzeniu ponad ramy z twardą biznesową kalkulacją finansową firmy? To sztuka tak samo inspirująca, jak ryzykowna. Dlatego jurorzy najważniejszych branżowych konkursów minionego roku nie mają wątpliwości – wygrywają Ci, którzy są dobrymi obserwatorami otaczającego świata, podążają za trendami (a niejednokrotnie wręcz je kreują) i nie boją się budować marek, które z dumą prezentują swoje wartości, są wyrazem określonego światopoglądu, a przez to bliskie konsumentom, takim samym jak one.

Jurorzy prestiżowych konkursów takich jak Effie czy Dyrektor Marketingu Roku zgodnie podkreślają, ze zwycięzcy zostali docenieni za uważność i wrażliwość na społeczne problemy, zrozumienie kontekstu geopolitycznego i odwagę w tworzeniu kampanii promujących wartości, które są dla ludzi ważne.

Multitasking level hard

Należy jednak pamiętać, że marketing to niesłychanie szeroka kategoria, w której oprócz wizjonerskich pomysłów trzeba się wykazać skutecznością w działaniu. Dlatego skuteczny menedżer marketingu, mając dostęp do zaawansowanych danych, musi umieć je przetworzyć, wyciągnąć wnioski i wdrożyć je w życie.

„Od 20 lat współpracujemy z marketerami. Wiemy, że cechą szczególnie ważną w tym zawodzie, oprócz wysoko rozwiniętych umiejętności analitycznych, jest znajomość trendów, ciekawość i odpowiednie wyczucie. W tych wyjątkowo trudnych czasach to umiejętności na wagę złota, gdyż kontekst społeczno-polityczny jest niezwykle wymagający. Sztuką jest zbudować zespół, który będzie podążał za oczekiwaniami klientów i potrafił zarządzać marką w kontekście całej strategii biznesowej. Dlatego naszym klientom niezmiennie wskazujemy jak ważny jest dobór właściwych kandydatów na pracowników” – przekonuje Elwira Kostka, partner w GE Hunter.

5 cech, którymi wyróżnia się skuteczny marketer:

1. ODWAGA – która sprawia, że wyzwania stają się motorem do wdrażania jeszcze skuteczniejszych działań marketingowych
2. ELASTYCZNOŚĆ – która pozwala dostosowywać się do zmian i otwierać na nowe rozwiązania
3. EMPATIA – w wyrażaniu wrażliwości marki i uważności na potrzeby współpracowników
4. EFEKTYWNOŚĆ – czyli umiejętność analizowania i wyciągania wniosków z podjętych działań
5. KREATYWNOŚĆ – która pozwała przełamywać schematy i budować marki wyróżniające się

Od story-tellingu do story-doingu

Bez wątpienia świat marketingu zmienia się. I nie chodzi tu wyłącznie o transformację digitalową. Z tłumu marek wybijają się nie tylko te, za którymi stoją gigantyczne budżety, ale mniejsze, które mają coś ciekawego do przekazania. Marki wychodzą z roli narratora i zaczynają działać. Serca odbiorców zdobywają nie tylko tym co mówią, ale tym co faktycznie robią. Szczególnie uważnie markom patrzą na ręce konsumenci najmłodszej generacji. Marki muszą udowodnić, że są z tego samego świata i grają w tę samą grę – dosłownie bo gaming jest jednym z ciekawszych trendów w marketingu. Z drugiej strony nie można zapominać o potrzebach znacząco różniącej się od Gen-Z, klientów z grupy Silver, czyli 60+.
Niezależnie od wieku, widoczne jest bardziej świadome podejście do zakupów, które sprawia, że klienci dokonują wyboru w sposób rozważny. To z kolei powoduje rozwarstwienie i nawet marki, które dotychczas słynęły z łatwo dostępnych produktów dla każdego coraz śmielej sięgają do kategorii premium. I znów wracamy do wątku elastyczności i otwartości na zmiany.

Nowe role w marketingu

Dużo się mówi o kluczowej roli marketingu w rozwoju biznesu, a jednak to właśnie w załogi tego działu najczęściej uderza pierwsza fala zwolnień. A to dla tego, że marketing jako działanie wspierające sprzedaż, może przegrać na starcie z działem handlu. Biorąc jednak pod uwagę różnorodność kompetencji i rolę w wyznaczaniu kierunku rozwoju trudno argumentować takie decyzje personalne. Nowoczesny i skuteczny dział marketingu jest jak układanka puzzli, gdzie każdy element ma znaczenie. Najlepsze dane nie przydadzą się, jeśli nie zostaną przełożone na dobry content. A cóż w dzisiejszych czasach znaczy treść bez przykuwającego uwagę obrazu.

„Jak zawsze są dwie strony medalu – jedna to widmo zwolnień, o których słychać zarówno w działach marketingu, jak i agencjach reklamowych. Druga to coraz bardziej wymagający kandydaci, którzy bardzo otwarcie komunikują swoje potrzeby i oczekiwania. To nie jedyne zjawiska, które obserwujemy jako headhunterzy. Ten szeroki zakres kompetencji w marketingu powoduje, że odnajdują się tutaj też ludzie z innych działów – IT, czy prawnych. Widać też niewątpliwy wpływ pandemii na zacieranie się granic. Dla menedżerów marketingu to otwarcie drzwi do międzynarodowych transferów. Wszystkie te czynniki mają niezwykle istotny wpływ na kształt i budowanie przyszłych zespołów. Dlatego kluczowe jest odpowiednie dopasowanie profili pracodawcy i pracownika. My nazywamy to perfect match” – Grażyna Żywot-Ciecierska, partner w GE Hunter.

Dobry lider marketingu powinien umieć zbudować interdyscyplinarny zespół, którego członkowie tworzą nierozerwalny i przenikający się układ. Za tym kryje się jeszcze jedna szalenie ważna cecha. Empatia. Oprócz umiejętności menedżerskich musi się bowiem wykazać dojrzałością emocjonalną, która pozwoli utrzymać i wyzwolić potencjał przedstawicieli aż czterech różnych pokoleń, które są aktywne na rynku. Dlatego o inkluzywności i różnorodności marketerzy powinni pamiętać także w kontekście budowania własnego employer brandingu.